Zeg het met een illustratie
Zeg het met een illustratie
Sjors Trimbach is illustrator bij TRIMM. Hij tekent al sinds zijn geboorte en zal hoogstwaarschijnlijk ooit sterven met een potlood in zijn hand. Wij hoorden hem uit over het nut van de tekening.
Waarom zou je niet gewoon een foto maken? Dat is toch veel makkelijker?
Niet per se. Met een illustratie kun je dingen weergeven die met een foto onmogelijk zijn. Je kunt mensen bijvoorbeeld een bepaalde gezichtsuitdrukking geven in een tekening en dan klopt het. Probeer je hetzelfde effect met een foto voor elkaar te krijgen, dan komt dat al gauw wat gekunsteld over. Met een illustratie kun je je boodschap precies zo weergeven als je het in je hoofd hebt. Je kunt abstracte zaken veel eenvoudiger laten zien, maar je kunt ook weglaten wat overbodig is. Het is makkelijker om een illustratie op maat te maken dan een foto.
Wanneer is het verstandig om een illustratie boven een foto te kiezen?
In meer gevallen dan je wellicht zou denken. Illustraties kun je bijvoorbeeld inzetten om je mee te onderscheiden; ze worden namelijk veel minder gebruikt dan foto’s. Een stockfoto heb je in drie minuten gevonden, maar dan heb je doorgaans wel een generieke en plichtmatige afbeelding. Laat je een illustratie maken, dan heb je altijd iets unieks.
Illustraties zijn ook bijzonder handig wanneer je complexe zaken uit wilt leggen. Je kunt een ingewikkeld verhaal samenvatten in een enkele afbeelding. Probeer dat maar eens met een foto voor elkaar te krijgen.
Je hebt veel meer vrijheid wanneer je met illustraties werkt dan bij foto’s of film. Neem bijvoorbeeld de reclamecampagnes van Albert Heijn en Bol.com: de supermarktmanager die werd gespeeld door Harry Piekema was beperkt in wat hij kon doen, omdat het om een ‘echt’ persoon ging, die nog enigszins aan de regels van de werkelijkheid was gebonden. Het mannetje van Bol.com daarentegen, kent deze beperkingen niet. Omdat het om een getekend poppetje gaat, kun je hem veel eenvoudiger in elke situatie en in allerlei outfits en variaties neerzetten. Deze twee heren dienen weliswaar beiden hetzelfde doel, namelijk de woordvoerder van een merk zijn, maar de geïllustreerde variant biedt veel meer mogelijkheden dan de real life incarnatie.
Een ander belangrijk voordeel van illustraties is dat mensen zich eenvoudiger met de personages in een tekening identificeren dan met een foto van een bestaand persoon. Juist omdat de persoon in de tekening niemand is, kan het iedereen zijn.
Bij TRIMM gebruiken we illustraties vaak om gebruikersscenario’s weer te geven. Wanneer je een proces tekent in plaats van het beschrijft, dan zien mensen hoe een echte gebruiker het proces beleeft, in plaats van dat ze zich moeten inleven in een droog schema. Het ziet er aantrekkelijker uit, het komt echter over en je kunt er verschillende versies van maken.
Wanneer je een proces op een paar A4’tjes uittypt, dan verdwijnt het in een la. Verpak je het in een illustratie, dan lezen mensen het sneller en zien ze ook eerder wat er ontbreekt of wat er teveel is, omdat mensen de hele keten letterlijk voor zich zien. Zo hou je veel eerder de effectieve informatie over en heeft iedereen het over hetzelfde voorwerp of proces omdat je duidelijk laat zien waar het om gaat. En laten we de tijdbesparing niet vergeten: bij complexe zaken komt vaak ondoorzichtige terminologie kijken, die het verhaal niet altijd verduidelijkt.
Hoe kom je tot een illustratie, wanneer je voor een klant werkt?
Ik ga met de klant zitten en luister naar zijn of haar verhaal terwijl ik teken. Luisteren, tekenen en vragen stellen, dat is wat ik doe. Ik maak een schets die uitdrukt wat de klant zojuist beschreven heeft. Soms kies ik een metafoor als kapstok om alles aan op te hangen en dan snapt iedereen het ook. We overleggen dit eerste concept aan de klant en de klant overlegt het weer met anderen. We schaven bij en de klant geeft feedback. Het is een proces wat dagen tot weken kan duren, voor je alles helder hebt. Je gaat door tot het zichzelf volledig uitlegt. Soms toets ik de effectiviteit van een illustratie aan een gebruiker of een leek. Dat is meer voor mijzelf, om te weten of ik de juiste keuzes heb gemaakt in het plaatje en of het zo werkt als ik voor ogen had. Het is heel leuk wanneer een klant in één keer echt inzicht krijgt in z’n eigen proces. Het is veel groter of juist makkelijker dan ze gedacht hadden. Ze krijgen zo zelf een beter inzicht in hun proces en dat stemt ze vrolijk.
Het is leuk om alles wat de klant noemt aan een metafoor op te hangen. Om je af te vragen waar je dingen plaatst, welke vorm iets heeft. Als illustrator teken je dan dingen die je zelf nooit verzonnen zou hebben om je verhaal te vertellen. Je weet vooraf niet hoe het eruit gaat zien en dat houdt het spannend.
Klanten vertellen ons vaak dat ze iets leuks en vernieuwends willen en dat ze het op een andere manier aan willen pakken. Toch worden illustraties nog niet bijzonder veel gebruikt door bedrijven, omdat ze niet weten dat wat er mogelijk is. Bovendien bestaat er de angst dat het maken van de juiste illustratie een langdurig en kostbaar proces is. En dat is natuurlijk volslagen onzin!